تغیر مسیر یافته از - بوسیدن حجر الاسود
زمان تقریبی مطالعه: 6 دقیقه
 

استلام





لمس کردن حجر الاسود، کعبه و ارکان آن را استلام گویند و از آن در باب حج بحث شده است.


۱ - حکم استلام حجر الأسود



از آداب دخول در مسجد الحرام، هنگام قرار گرفتن در محاذی حجر الاسود، استلام آن است.
[۱] مناسک مراجع، ص۵۳۰.


۱.۱ - موارد استحباب استلام


استلام حجر الاسود پیش از طواف و در بین آن، بلکه در هر دور از طواف- در صورت امکان و گرنه در دور اول و آخر- و نیز پیش از سعی و بعد از طواف وداع، مستحب است.

۱.۲ - طریقه استلام حجر الاسود


مستحب است استلام حجر الاسود با بوسیدن و در آغوش گرفتن و در صورت عدم امکان، با بعض بدن و گرنه، با دست باشد.

۲ - استلام دیگر ارکان کعبه



استلام دیگر ارکان کعبه- شامی، عراقی، به ویژه یمانی- در هر دور از طواف، و استلام کعبه از پشت آن- در ناحیۀ مستجار پس از طواف مستحب است.

۳ - اختصاص استحباب استلام بر مردان



استلام تنها برای مردان مستحب است.

۴ - دیدگاه فقهی امام خمینی



به عقیده امام خمینی استلام حجر الاسود و ارکان دیگر خانه کعبه از آداب و مستحبات حج و عمره است که تفصیل آن در مناسک حج ایشان آمده است.

۴.۱ - استلام هنگام دخول مسجد الحرام‌


امام خمینی در تشریح آداب ورود به مسجد الحرام بعد از بیان این‌که: «مستحب است مکلف برای دخول مسجد الحرام غسل بنماید و همچنین مستحب است با پای برهنه و با حالت سکینه و وقار وارد شود و هنگام ورود، از درب «بنی شیبه» وارد شود، و گفته‌اند که باب بنی‌شیبه در حال کنونی مقابل باب السلام است، بنابراین نیکو این است که شخص از باب السلام وارد شده و مستقیماً بیاید تا از ستون‌ها بگذرد...» می‌فرماید: «و در روایت معتبر وارد است که وقتی که نزدیک حجرالاسود رسیدی دست‌های خود را بلند کن و حمد و ثنای الهی را به‌جا آور و صلوات بر پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بفرست و از خداوند عالم بخواه که حج تو را قبول کند، پس از آن حجر را بوسیده و استلام‌ نما. و اگر بوسیدن ممکن نشد استلام‌ نما. و اگر آن هم ممکن نشد اشاره به آن کن و بگو: «اَللَّهُمَّ اَمَانَتِی اَدَّیْتُهَا وَمِیثَاقِی تَعَاهَدْتُهُ لِتَشْهَدَ لِی بِالْمُوَافَاةِ، اَللَّهُمَّ تَصْدِیقاً بِکِتَابِکَ وَعَلَی سُنَّةِ نَبِیَّکَ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَآلِهِ اَشْهَدُ اَنْ لَااِلهَ اِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَاشَرِیکَ لَهُ وَاَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، آمَنْتُ بِاللَّهِ وَکَفَرْتُ بِالْجِبْتِ وَالطَّاغُوتِ وَاللَّاتِ وَالْعُزَّی وَعِبَادَةِ الشَّیْطَانِ وَعِبَادَةِ کُلِّ نِدٍّ یُدْعَی مِنْ دُونِ اللَّهِ.»

۴.۲ - استلام در طواف‌


در مناسک حج امام خمینی در آداب طواف آمده است: «در شوط هفتم وقتی که به مستجار (که در پشت کعبه در نزدیک رکن یمانی برابر درب خانه کعبه قرار دارد) رسید مستحب است دو دست خود را بر دیوار خانه بگشاید و شکم و روی خود را به دیوار کعبه بچسباند و بگوید: «اَللَّهُمَّ الْبَیْتُ بَیْتُکَ، وَالْعَبْدُ عَبْدُکَ، وَهَذَا مَکَانُ الْعَائِذِ بِکَ مِنَ النَّارِ.» پس به گناهان خود اعتراف نموده و از خداوند عالم آمرزش آن را بطلبد که ان شاء اللَّه تعالی مستجاب خواهد شد، بعد بگوید: «اَللَّهُمَّ مِنْ قِبَلِکَ الرَّوْحُ وَالْفَرَجُ وَالْعَافِیَةُ، اَللَّهُمَّ اِنَّ عَمَلِی ضَعِیفٌ فَضَاعِفْهُ لِی وَاغْفِرْلِی مَا اطَّلَعْتَ عَلَیْهِ مِنِّی وَخَفِیَ عَلَی خَلْقِکَ، اَسْتَجِیرُ بِاللَّهِ مِنَ النَّارِ.» و آنچه خواهد دعا کند، و رکن یمانی را استلام‌ کند و به نزد حجر الاسود آمده و طواف خود را تمام نموده و بگوید: «اَللَّهُمَّ قَنِّعْنِی بِمَا رَزَقْتَنِی وَبَارِکْ لِی فِیمَا آتَیْتَنِی.» و برای طواف کننده مستحب است در هر شوط، ارکان خانه کعبه و حجرالاسود را استلام نماید و در وقت استلام حَجَر بگوید: «اَمَانَتِی اَدَّیْتُهَا وَمِیثَاقِی تَعَاهَدْتُهُ لِتَشْهَدَ لِی بِالْمُوافَاةِ.»

۴.۳ - استلام در طواف حج و سعی


آنچه که از مستحبات در طواف عمره و نماز آن و سعی ذکر شد این‌جا نیز جاری است، و مستحب است شخصی که به جهت طواف حج می‌آید، در روز عید قربان بیاید و بر درب مسجد بایستد و این دعا را بخواند: «اَللَّهُمَّ اَعِنِّی عَلَی نُسُکِکَ، وَسَلِّمْنِی لَهُ وَسَلِّمْهُ لِی، اَسْاَ لُکَ مَسْاَلَةَ الْعَلِیلِ الذَّلِیلِ الْمُعْتَرِفِ بِذَنْبِهِ، اَنْ تَغْفِرَ لِی ذُنُوبِی، وَاَنْ تُرْجِعَنِی بِحَاجَتِی، اَللَّهُمَّ اِنِّی عَبْدُکَ، وَالْبَلَدُ بَلَدُکَ، وَالْبَیْتُ بَیْتُکَ، جِئْتُ اَطْلُبُ رَحْمَتَکَ، وَاَؤُمُّ طَاعَتَکَ مُتَّبِعاً لِاَمْرِکَ، رَاضِیاً بِقَدَرِکَ، اَسْاَ لُکَ مَسْاَلَةَ الْمُضْطَرِّ اِلَیْکَ الْمُطِیعِ لِاَمْرِکَ الْمُشْفِقِ مِنْ عَذَابِکَ الْخَائِفِ لِعُقُوبَتِکَ، اَنْ تُبَلِّغَنِی عَفْوَکَ، وَتُجِیرَنِی مِنَ النَّارِ بِرَحْمَتِکَ». پس به نزد حجرالاسود بیاید و استلام‌ و بوسه نماید، و اگر بوسیدن ممکن نشد دست به حجر مالیده و دست خود را ببوسد، و اگر آن هم ممکن نشد مقابل حجر ایستاده و تکبیر بگوید و بعد آنچه در طواف عمره به‌جا آورده بود به‌جا آورد.»

۴.۴ - استلام در طواف وداع‌


بدان‌که برای کسی که می‌خواهد از مکه بیرون رود مستحب است طواف وداع نماید، و در هر شوطی حجرالاسود و رکن یمانی را در صورت امکان استلام‌ نماید و چون به مستجار رسد مستحباتی که قبلاً برای آن مکان ذکر شد به‌جا آورد و آنچه خواهد دعا نماید بعداً حجرالاسود را استلام‌ نموده و شکم خود را به خانه کعبه بچسباند یک دست را بر حَجَر و دست دیگر را به طرف درب گذاشته و حمد و ثنای الهی نماید و صلوات بر پیغمبر و آل او بفرستد و این دعا را بخواند...»

۵ - پانویس


 
۱. مناسک مراجع، ص۵۳۰.
۲. جواهر الکلام ج۱۹، ص۳۴۲-۳۴۳.    
۳. جواهر الکلام ج۱۹، ص۴۱۱.    
۴. جواهر الکلام ج۲۰، ص۵۳.    
۵. جواهر الکلام ج۱۹، ص۳۴۰-۳۴۶.    
۶. جواهر الکلام ج۱۹، ص۳۵۳-۳۵۹.    
۷. الحدائق الناضرة ج۱۶، ص۱۱۹.    
۸. موسوعة الامام الخمینی، ج۳۱، مناسک حج، ص۱۰۷.    
۹. موسوعة الامام الخمینی، ج۳۱، مناسک حج، ص۱۰۹.    
۱۰. موسوعة الامام الخمینی، ج۳۱، مناسک حج، ص۱۵۶.    
۱۱. موسوعة الامام الخمینی، ج۳۱، مناسک حج، ص۲۵۲.    
۱۲. موسوعة الامام الخمینی، ج۳۱، مناسک حج، ص۲۷۲.    


۶ - منبع



فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۱، ص۴۸۲-۴۸۳.    
ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر)    ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    


رده‌های این صفحه : حج | دیدگاه های فقهی امام خمینی | فقه




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.